Sezon urlopowy. Jak skutecznie odpocząć bez służbowego laptop i telefonu?

---

            Wyjazd na urlop zazwyczaj wiąże się z marzeniami i planami o niczym niezakłóconym odpoczynku na plaży bądź na łonie natury. Tymczasem jednak rzeczywistość się z tymi planami wcale nie pokrywa. Według badania Devire^[i] z lipca zeszłego roku jedynie 1% (!) Polaków spędza wakacje całkowicie offline. Ta skala problemu jest zatrważająca – ankieta Telepolis^[ii] (również z zeszłego roku) ją świetnie ukazała: ponad 60% Polaków w wieku 15-35 lat nawet na chwilę nie rozstaje się z komórką w ciągu dnia (jedynie 7% nosi ją przy sobie przez mniej niż godzinę). Do tego 82% naszego społeczeństwa, mimo że czasem telefon odkłada, to i tak zabiera go ze sobą wszędzie – nawet do toalety i sypialni. Bierze go ze sobą również na wakacje.

            Bycie online podczas urlopu nie ogranicza się jednak tylko do przeglądania social media. Pracownicy na wczasach nadal przebywają „duchem” w pracy. 57% badanych pracuje podczas urlopu, mimo że aż 82% badanych uważa, że to nie jest wykonywanie obowiązków zawodowychⁱ, czyli nawet nie traktują swoich zajęć jako „bycia w pracy”. Jest to spowodowane stopniowym zacieraniem się granicy pomiędzy życiem zawodowym a prywatnym – bycie dostępnym 24/7 i regularne sprawdzanie swojej skrzynki służbowej (69% badanych) oraz odbieranie telefonu (63%) staje się normą, nie odstępstwem od niej. Co więcej, aż 10% respondentów na urlopie pracuje normalnie, wykonując zdalnie wszystkie swoje obowiązki.

            Zjawisko to przybiera na skali z kilku powodów. Pierwszym jest zmiana trybu pracy podczas pandemii; zamiast wykonywać ją jedynie w biurze, teraz wykonujemy ją w domu, po godzinach, pracujemy, kiedy tylko mamy na to czas – a więc i na urlopie. Drugim jest pracoholizm, związany często z typem osobowości A (18% badanych). Nie jest wtedy możliwe, by całkiem odciąć się od pracy – pracoholikom często towarzyszy wrażenie, że bez ich udziału wszystko runie, a terminy dostarczenia projektów nie zostaną dotrzymane. Czasem jest tak faktycznie – niektóre zawody wymagają, by stale być online (59% badanych), a czasem respondenci po prostu obawiają się, że jeśli nie są w kontakcie, to zostaną zastąpieni – bądź też czują się w obowiązku, by nie zostawiać przełożonego bez możliwości skontaktowania się z nimi (32%).

            Niestety, mimo że w teorii wygląda to dobrze (gdyż pracownik nadal wykonuje swoje obowiązki na urlopie i nie trzeba go zastępować w pracy), to w rzeczywistości odbija się to negatywnie na jakości tej pracy. Następuje redukcja efektywności pracownika, gdyż pracuje on bez pełnego skupienia (jest przecież na wakacjach), a po powrocie z urlopu jest wciąż zmęczony i niewypoczęty – przez co nieuważny. W badaniu Michael Page „Życie w pracy” z 2019 r. wykazano, że aż 61% pracowników twierdzi, że ciągłe zaangażowanie w pracę^[iii] – nawet na urlopie – wpływa negatywnie na równowagę życiową, co przecież zaburza produktywność, podnosi poziom doświadczanego na co dzień stresu, a także zwiększa ryzyko wypalenia zawodowego. Brak pełnowartościowego odpoczynku i odcięcia się od pracy jest jednym z najszybszym sposobów, by doświadczyć pierwszego stadium wypalenia. Objawia się ono nieustannym zmęczeniem, wyczerpaniem fizycznym i psychicznym, a także odczuciem przeciążenia obowiązkami w pracy i brakiem możliwości regeneracji sił^[iv].

            Na szczęście można temu zaradzić. Pierwszym krokiem jest wyznaczenie zastępstwa za pracownika, który wyjeżdża na urlop i uzgodnienie, że pracownik zostawia laptop służbowy w domu lub w biurze, a nie bierze go ze sobą. Zamiast telefonu służbowego może podać numer prywatny, na który przełożony bądź zastępca zadzwoni jedynie w sytuacjach awaryjnych. To wyeliminuje problem zdalnego bycia w pracy na wakacjach.

            Drugim krokiem jest zapewnienie pracownikowi możliwości oderwania się myślami od pracy. Dobrym sposobem na to jest aktywne spędzenie urlopu zamiast typowego leżenia na plaży. Podczas opalania bez ruchu przez kilka godzin pod rząd, pracownik skupia się wyłącznie na myśleniu, zaś przy typie osobowości A lub wysokim poziomie stresu, te myśli zazwyczaj będą krążyły wokół obowiązków zawodowych.

            Benefity pracownicze w postaci kart sportowych mogą ułatwić aktywne spędzenie wakacji. Myśląc o kartach sportowych, często myślimy o siłowniach niedaleko miejsca pracy. By walczyć z tym błędnym założeniem, a jednocześnie pomóc w regeneracji i odpoczynku, przygotowaliśmy  „Rekreacyjno-sportowy  przewodnik  po  Polsce  FitProfit  i  FitSport^[v]”. Niezależnie od tego, czy pracownik spędza urlop nad morzem, górach, czy na Mazurach, nadal dostarczamy solidnej dawki inspiracji na wykorzystanie w pełni czasu wolnego.

            Wakacje są bowiem świetnym czasem na odkrywanie nowych pasji: groty solne, aqua parki, trampoliny, parki linowe, rowery terenowe, wspinaczka – i nie tylko – czekają na ich wypróbowanie. Jeżeli pracownik do tej pory miał – lub nie – określoną rutynę treningową, przełamanie jej i doświadczenie nowych rzeczy (typu jazdy na wrotkach czy sportów rakietowych) pozwoli mu skupić się na ich nauce i na zabawie. Wypocznie, zamiast myśleć o pracy, co po powrocie z urlopu zaowocuje zwiększoną produktywnością i dokładnością w wykonywaniu swoich obowiązków. Taka aktywność pomoże nabrać nowych sił, poprawi samopoczucie, dotleni organizm i zwiększy jego odporność. Będzie to przysłowiowe „ładowanie baterii”.

            Należy pamiętać, że podczas urlopu wypoczynkowego pracownik ma prawo do ciągłego i niezakłóconego spokoju. Żaden z powyższych sposobów nie sprawdzi się, jeżeli pomimo początkowego wsparcia w unikaniu pracy na wakacjach, przełożony i tak będzie potem nadmiernie korzystał z możliwości kontaktu awaryjnego na telefonie prywatnym. Umożliwienie pracownikom prawdziwego wypoczynku sprawi, że w dłuższej perspektywie czasowej firma na tym zyska, unikając zachowań podobnych w efektach do prezentyzmu chorobowego^[vi].

---

[i] https://ceo.com.pl/polacy-pracuja-nawet-na-urlopie-wyniki-badania-devire-41764

[ii] https://www.telepolis.pl/wiadomosci/prawo-finanse-statystyki/smartfon-jak-dlugo-uzywa-polak-spi-z-telefonem

[iii] https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/praca/praca-w-czasie-urlopu-wypoczynkowego-ile-czasu-pracuja-polacy/e2k2vr1

[iv] https://www.medonet.pl/zdrowie,wypalenie-zawodowe—przyczyny–objawy–sposoby-zapobiegania,artykul,1729597.html

[v] https://www.vanitystyle.pl/_ftp/pdf/Lato_2021_FitProfit_FitSport.pdf

[vi] http://medpr.imp.lodz.pl/Prezenteizm-zjawisko-nieefektywnej-obecnosci-w-pracy,459,0,1.html